 |
|
ნატრიუმის ქვეჟანგის წარმომქმნელი ნივთიერებებით გამოწვეული თავის ტკივილი
გიორგი გეგელაშვილი
აზოტის ქვეჟანგს (NO) სისხლში მოხვედრისთანავე შეუძლია გამოიწვიოს დიფუზური და მფეთქავი თავის ტკივილი. ასეთ თავის ტკივილს „დაუყოვნებელი“ ეწოდება. ტიპური მაგალითია კორონარული ტკივილის დროს ნიტროგლიცერინის მიღება. ამას გარდა, აზოტის ქვეჟანგის კონცენტრაციის შემცირების შემდეგ შესაძლებელია გამწვდეს უკვე არსებული პირველადი თავის ტკივილი. ვინაიდან ასეთი თავის ტკივილი აზოტის ქვეჟანგის წარმომქმნელი პრეპარატის მიღებიდან რამოდენიმე საათში ვითარდება, მას „დაყოვნებულს“ ანუ „გადავადებულს“ უწოდებენ. აზოტის ქვეჟანგის (NO) წარმომქმნელი მედიკამენტებია amyl nitrate erythrityl tetranitrate glyceryl trinitrate [GTN] – ნიტროგლიცერინი isosorbide mono/dinitrate Na nitroprusside mannitol hexanitrate pentaerythrityl tetranitrate.
ძველი სინონიმები: ნიტროგლიცერინის თავის ტკივილი, დინამიტის თავის ტკივილი, „ჰოთ დოგის“ თავის ტკივილი
შენიშვნები: ნორმალურ სუბიექტებს იშვიათად უვითარდებათ NO-ს წარმომქმნელი ნივთიერებებით გამოწვეული დაყოვნებელი თავის ტკივილი შაკიკით, დაძაბული ტიპის თავის ტკივილით და ჯგუფური თავის ტკივილით დაავადებულ ადამიანებს შესაძლებელია განუვითარდეთ მათთვის დამახასიათებელი პირველადი თავის ტკივილის შეტევა NO-ს წარმომქმნელი ნივთიერებების მიღების შემდეგ შაკიკი და დაძაბული ტიპის თავის ტკივილი ვითარდება NO-ს წარმომქმნელი ნივთიერებების მიღებიდან 5-6 საათის შემდეგ ჯგუფური თავის ტკივილი ვითარდება NO-ს წარმომქმნელი ნივთიერებების მიღებიდან 1-2 საათის შემდეგ NO-ს შეუძლია წამოიწყოს ჯგუფური თავის ტკივილის შეტევა იმ შემთხვევაში, თუ ნივთიერების ემთხვევა ტკივილების დაჯგუფების პერიოდს – "კლასტერს". ავადმყოფობის რემისიის დროს ასეთი ტკივილი ჩვეულებრივ არ ვითარდება იზოსორბიდ მონონიტრატს უფრო ხანგრძლივი ნახევრად დაშლის პერიოდი აქვს ნიტროგლიცერინთან შედარებით და შესაბამისად, უფრო ხანგრძლივ თავის ტკივილს იწვევს დროთა განმავლობაში შესაძლებელია მოხდეს ადაპტაცია NO-ს მიმართ და თავის ტკივილები სულ უფრო და უფრო იშვიათი ან მსუბუქი გახდეს რა საერთო მექანიზმები აქვთ ალკოჰოლით და ნატრიუმის ოქსიდით გამოწვეულ დაყოვნებულ თავის ტკივილის ერთმანეთთან – დაუდგენელია. |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
