ტკივილი გულმკერდის მიდამოში

      კახაბერ ჭელიძე

ალგორიტმები  
გულმკერდის მიდამოს ტკივილის მიზეზების რეიტინგი (მიოკარდიუმის ინფარქტის გარეშე)
დიაგნოზი პროცენტი

კუჭის და საყლაპავის ავადმყოფობები:

გასტროეზოფაგური რეფლუქსი

საყლაპავის მოტორიკის დარღვევები

პეპტიური წყლული

ნაღველკენჭოვანი დაავადება

42
სტენოკარდია 31
გულმკერდის კედლის სინდრომი 28
პერიკარდიტი 4
პლევრიტი/პლევროპნევმონია 2
ფილტვის ემბოლია 2
ფილტვის კიბო 1.5
აორტის ანევრიზმა 1
აორტის სტენოზი 1
სარტყლისებრი სირსველი (ჰერპეს ზოსტერი) 1

გულმკერდის მიდამოში მწვავე ტკივილის ძირითადი მიზეზების ტიპური კლინიკური მახასიათებლები

პათოლოგია

ტკივილის
ხანგრძლივობა

ტკივილის დახასიათება

ტკივილის
მდებარეობა

ტკივილის აღმოცენების პირობები და თანმხლები სიმპტომები

სტაბილური
სტენოკარდია

2-20 წთ

ზეწოლა, შებოჭილობა, მოჭერა, სიმძიმე, წვა

რეტროსტერნული, ხშირად ირადიაციით კისერში, ყბაში, ბეჭში, მხარში (უხშირესად მარცხნივ) ან ეპიგასტრიუმის არეში

ფიზიკური და ემოციური დატვირთვა, სიცივე

არატსაბილური სტენოკარდია

10-20 წთ

სტაბილური სტენოკარდიის მსგავსი, ზოგჯერ უფრო ძლიერი ინტენსივობის

სტაბილური სტენოკარდიის მსგავსი

სტაბილური სტენოკარდიასთან შედარებით გაცილებით დაბალი ინტენსივობის დატვირთვა ან მოსვენების მდგომარეობა

მიოკარდიუმის მწვავე ინფარქტი

ცვლადი; უხშირესად >30 წთ

სტაბილური სტენოკარდიის მსგავსი, ზოგჯერ უფრო ძლიერი ინტენსივობის

სტაბილური სტენოკარდიის მსგავსი

არ იხსნება ნიტროგლიცერინით. შეიძლება ახლდეს გულის უკმარისობა ან არიტმია

აორტის სტენოზი

სტაბილური სტენოკარდიის მსგავსი რეკურენტული ეპიზოდები

სტენოკარდიის მსგავსი

სტენოკარდიის მსგავსი

გვიანპიკური შუილი კაროტიდების მიმართულებით ირადიაციით

პერიკარდიტი

საათები ან დღეები; შეიძლება იყოს ეპიზოდური

მკვეთრი

რესტროსტერნული ან გულის მწვერვალის მიმართულებით; შესაძლებელია იარდიაცია მარცხენა ბეჭში

შეიძლება შემცირდეს წინ გადახრილი ჯდომისას. მოისმინება პერიკარდიუმის ხახუნის ხმიანობა

აორტის განშრევება

უეცარი დასაწყისი

დანის ჩაცემის მსგავსი; გაგლეჯის მსგავსი

გულმკერდის წინა ნაწილში, ირადიაციით ზურგში, ბეჭებს შორის

ასოცირებული ჰიპერტენზიასთან ან/და შემაერთებელი ქსოვილის პათოლოგიასთან (მაგ., მარფანის სინდრომი).

აორტის სარქვლის უკმარისობისთვის დამახასიათებელი შუილი, პერიკარდიუმის ხახუნი, პერიკარდიუმის ტამპონადა ან პერიფერიული პულსის გაქრობა

ფილტვის ემბოლია

უეცარი დასაწყისი. ხანგრძლივობა რამდენიმე წუთიდან რამდენიმე საათამდე

პლევრული

ხშირად ლატერალური, ემბოლიის მხარეს

ქოშინი, ტაქიკარდია, ჰიპოტენზია

პულმონური ჰიპერტენზია

ცვლადი

ზეწოლა

სუბსტერნული

ქოშინი, ვენური ჰიპერტენზიის ნიშნები შეშუპებისა და საუღლე ვენების შებერვის ჩათვლით

პლევრიტი/
პლევროპნევმონია

ცვლადი

პლევრული

უნილატერალური, ხშირად ლოკალიზებული

ქოშინი, ხველა, ცხელება, ხიხინი, პლევრის ხახუნის ხმიანობა

სპონტანური პნევმოთორაქსი

უეცარი დასაწყისი. ხანგრძლივობა რამდენიმე საათი

პლევრული

ლატერალური, პნევმოთორაქსის მხარეს

ქოშინი, სუნთქვითი ხმიანობის მკვეთრი შესუსტება ან გაქრობა პნევმოთორაქსის მხარეს

გასტროეზოფაგური
რეფლუქსი

10-60 წთ

წვა

სუბსტერნული, ეპიგასტრული

უარესდება საკვების მიღების შემდგომ დაწოლისას

მცირდება ანტაციდების მიღებისას

ეზოფაგოსპაზმი

2-30 წთ

ზეწოლა, შებოჭილობა, წვა

რეტროსტერნული

იძლევა სტენოკარდიის იმიტაციას

პეპტიკური წყლული

გახანგრძლივებული

წვა

ეპიგასტრული, სუბსტერნული

დაკავშირებულია საკვების მიღებასთან („მშიერი ან მაძღარი ტკივილი“). იხსნება ან მცირდება ანტაციდებისა და ანტისეკრეტორული საშუალებების მიღების შემდეგ

ნაღვლის ბუშტის
დაავადებები

გახანგრძლივებული

წვა, ზეწოლა

ეპიგასტრული, მარჯვენა ზედა კვადრანტი, სუბსტერნული

შეიძლება აღმოცენდეს საკვების მიღების შემდეგ

ძვალ-კუნთოვანი
დაავადებები

ცვლადი

დუნე, ყრუ, შემაღონებელი

ცვლადი

ძლიერდება მოძრაობისას და ლოკალური ზეწოლისას

სარტყლისებრი
სირსველი
(ჰერპეს ზოსტერი)

ცვლადი

მწვავე ან მწველი

დერმატომული განაწილება

მტკივნეულ არეში ბუშტუკოვანი (ვეზიკულური) გამონაყარი

ემოციური და
ფსიქიატრიული
მდგომარეობები

ცვლადი

ცვლადი

ცვლადი; შესაძლებელია რეტროსტერნული

სიმპტომების აღმოცენებას შეიძლება ხელი შეუწყოს სიტუაციურმა ფაქტორებმა

შფოთვა და დეპრესია


გულმკერდის მიდამოს ტკივილის შეფასება

მწვავე, სიცოცხლისთვის პოტენციურად საშიში მდგომარეობები, რომელიც მოითხოვს საავადმყოფოში დაუყოვნებელ მოთავსებას და სიღრმისეულ („აგრესიულ“) კვლევას

მწვავე კორონარული სინდრომი

ფილტვის ემბოლია

აორტის განშრევება

სპონტანური პნევმოთორაქსი

ქრონიკული პათოლოგიები მოსალოდნელი გართულებებით

სტაბილური სტენოკარდია

აორტის სტენოზი

პულმონური ჰიპერტენზია

 


მწვავე მდგომარეობა, რომელიც მოითხოვს სპეციფიკურ მკურნალობას

პერიკარდიტი

პნევმონიტი/პლევრიტი

სარტყლისებრი სირსველი (ჰერპეს ზოსტერი)

 


სხვა ქრონიკული დაავადებები

რეფლუქს-ეზოფაგიტი

კისრის დისკის თიაქარი

ეზოფაგოსპაზმი

მხრის ართრიტი

პეპტიკური წყლული

კოსტოქონდრიტი

ნაღვლის ბუშტის პათოლოგიები

სხვა ძვალ-კუნთოვანი დაავადებები

საჭმლის მომნელებელი სისტემის სხვა ავადმყოფობები

შფოთვითი მდგომარეობები


 

შენიშვნა  

ტკივილის გავრცელების ფართო არეალი ზრდის მისი კარდიული წარმოშობის ალბათობას. მიოკარდიუმის ინფარქტისთვის, ჩვეულებრივ, დამახასიათებელია ტკივილის მარცხენა ხელში ირადიაცია, თუმცა არნიშნულ დიაგნოზთან ასევე ხშირად ასოცირდება ტკივილის გადაცემა მარჯვენა მხარშიც.


ცხრილში ასახულია მიოკარდიუმის ინფარქტთან ასოცირებული სიმპტომების შემსწავლელ კვლევათა მონაცემები.


ტკივილის ირადიაცია მარჯვენა მხარში, ჩვეულებრივ, დამახასიათებელია მწვავე ქოლეცისტიტისთვის, თუმცა ამ დროს ტკივილი, მეტწილად, მუცლის ღრუშია ლოკალიზებული. ტკივილის ირადიაცია ბეჭთაშორის სივრცეში აორტის განშრევებადი ანევრიზმისთვის დამახასიათებელ სიმპტომად შეგვიძლია განვიხილოთ.

 

ლიტერატურა  

HARRISON'S Cardiovascular Medicine. Ed.: Joseph Loscalzo. Copyright © 2010 by The McGraw-Hill Companies, Inc.

Value and Limitations of Chest Pain History in the Evaluation of Patients With Suspected Acute Coronary Syndromes.
JAMA. 2005;294(20):2623-2629. doi:10.1001/jama.294.20.2623.

 

  Copyright 2012