სარტყლისებრი სირსველის შემდგომი ნეიროპათია

      გიორგი გეგელაშვილი

სარტყლისებრი სირსველი (ჰერპეს ზოსტერი, შემომსალტველი სირსველი) მეტად გავრცელებული ინფექციაა [Jung BF, 2004].[1]

სარტყლისებრი სირსველი ყოველწლიურად 1.7 მილიონ ადამიანს აზიანებს ევროკავშირში [Johnson RW, 2007]. [2]

ჰერპესის შემდგომი ნეიროპათიით PHN ავადობის სიხშირე სარტყლისებრი სირსველით დაავადებულ პაციენტებში 6.5%-დან 21.0%-მდე მერყეობს [Johnson RW, 2007].

ჰერპესის შემდგომი ნევრალგიის განვითარების რისკის ფაქტორებია:

ხანდაზმულობა

ტკივილი ვირუსით დაავადების მწვავე პერიოდში

სირსველის მნიშვნელოვანი გამონაყარი

პროდრომული ტკივილი

თვალბუდის ლოკალიზაცია

მდედრობითი სქესი.

ჰერპესის შემდგომი ნეიროპათია შესაძლოა მკვეთრად იყოს გამოხატული და თან ახლდეს სხვა სიმპტომები:

ქავილი

წვა

პულსაციის შეგრძნება

ტაქტილური ალოდინია

აღინიშნება 70%-ზე უფრო ხშირად [Johnson RW, 2007].

ჰერპესის შემდგომი ნეიროპათია ზეგავლენას ახდენს

პაციენტის ცხოვრების წესზე

ემოციურ სტატუსზე

შრომისუნარიანობაზე.

მეორადად ვითარდება [Johnson RW, 2007; Schmader KE, 2002] [3] პათოლოგიური მდგომარეობები:

ძილის დარღვევა

ანორექსია

ქრონიკული დაღლილობა

შფოთვა და დეპრესია.

შენიშვნები:

პრეპარატები დალაგებულია ლათინური ალფავიტის მიხედვით.

არჩევა I(II) რიგის = EFNS-ის რეკომენდაციით I(II) რიგის არჩევის პრეპარატები.

უფექტობა = ნაკლები ეფექტურობა ან კონფლიქტური, ურთიერთ გამომრიცხველი შედეგები - მტკიცების A/B დონე.

*- ერთი ვარსკვლავით აღნიშნული პრეპარატის ეფექტურობა ნანახია მხოლოდ II- III კლასის ერთი კვლევით და ზოგადად არარეკომენდებულია.

** - ორი ვარსკვლავით აღნიშნული პრეპარატი ჯერ-ჯერობით კვლევის ეტაპზეა და პრაქტიკაში ამ მიზნით არ გამოიყენება.

Lidocaine სალბუნი და სხვა დახრილი შრიფტით აღნიშნული პრეპარატები საქართველოში რეგისტრირებული არ არის.

შემოკლებები:

TCA = tricyclic antidepressants, ტრიციკლური ანტიდეპრესანტები: Amitriptyline, Nortriptyline, Desipramine, Imipramine; Clomipramine - ამ შემთხვევაში არ იგულისხმება.

COX-2 = ციკლოოქსიგენაზა 2-ის (ცოგ-2) ანტაგონისტები, ”კოქსები”.

ER = extended release, დაყოვნებული გამოთავისუფლების, ”რეტარდი”.

[1] Jung BF, et al. Risk factors for postherpetic neuralgia in patients with herpes zoster. Neurology 2004;62(9):1545–1551.

[2] JJohnson RW, et al. Postherpetic neuralgia: epidemiology, pathophysiology and management. Expert Rev Neurotherapeutics 2007;7(11):1581–1595

[3] J Schmader KE. Epidemiology and impact on quality of life of postherpetic neuralgia and painful diabetic neuropathy. Clin J Pain 2002;18(6):350–354.