სარტყლისებრი სირსველის შემდგომი ნეიროპათია

      გიორგი გეგელაშვილი

ზოგადი მიმოხილვა  

სარტყლისებრი სირსველი (ჰერპეს ზოსტერი, შემომსალტველი სირსველი) მეტად გავრცელებული ინფექციაა [Jung BF, 2004].[1]

სარტყლისებრი სირსველი ყოველწლიურად 1.7 მილიონ ადამიანს აზიანებს ევროკავშირში [Johnson RW, 2007]. [2]

ჰერპესის შემდგომი ნეიროპათიით PHN ავადობის სიხშირე სარტყლისებრი სირსველით დაავადებულ პაციენტებში 6.5%-დან 21.0%-მდე მერყეობს [Johnson RW, 2007].


ჰერპესის შემდგომი ნევრალგიის განვითარების რისკის ფაქტორებია:

ხანდაზმულობა

ტკივილი ვირუსით დაავადების მწვავე პერიოდში

სირსველის მნიშვნელოვანი გამონაყარი

პროდრომული ტკივილი

თვალბუდის ლოკალიზაცია

მდედრობითი სქესი.



ჰერპესის შემდგომი ნეიროპათია შესაძლოა მკვეთრად იყოს გამოხატული და თან ახლდეს სხვა სიმპტომები:

ქავილი

წვა

პულსაციის შეგრძნება

ტაქტილური ალოდინია

აღინიშნება 70%-ზე უფრო ხშირად [Johnson RW, 2007].


ჰერპესის შემდგომი ნეიროპათია ზეგავლენას ახდენს

პაციენტის ცხოვრების წესზე

ემოციურ სტატუსზე

შრომისუნარიანობაზე.


მეორადად ვითარდება [Johnson RW, 2007; Schmader KE, 2002] [3] პათოლოგიური მდგომარეობები:

ძილის დარღვევა

ანორექსია

ქრონიკული დაღლილობა

შფოთვა და დეპრესია.


ტკივილის მკურნალობა  
ნეიროპათიული ტკივილის მედიკამენტური მკურნალობის გზამკვლევი, EFNS 2010  
ეფექტურობა A-დონე ეფექტურობა  B-დონე უფექტობა I რიგის არჩევის პრეპარატი  II რიგის არჩევის პრეპარატი
Capsaicin
8% სალბუნი
Capsaicin
კრემი
Benzydamide
topical
Gabapentin Capsaicin 8%
სალბუნი
Gabapentin Valproate* Dextro-methorphan Pregabalin Oxycodone
Gabapentin ER**  
Fluphenazine TCA  
Lidocaine
სალბუნი
 
Memantine Lidocaine
სალბუნი
 
Oxycodone  
Lorazepam  
 
Methadone  
Mexiletine  
 
Pregabalin  
COX-2 **  
 
TCA  
Tramadol  
 

შენიშვნები:

პრეპარატები დალაგებულია ლათინური ალფავიტის მიხედვით.

არჩევა I(II) რიგის = EFNS-ის რეკომენდაციით I(II) რიგის არჩევის პრეპარატები.

უფექტობა = ნაკლები ეფექტურობა ან კონფლიქტური, ურთიერთ გამომრიცხველი შედეგები - მტკიცების A/B დონე.

*- ერთი ვარსკვლავით აღნიშნული პრეპარატის ეფექტურობა ნანახია მხოლოდ II- III კლასის ერთი კვლევით და ზოგადად არარეკომენდებულია.

** - ორი ვარსკვლავით აღნიშნული პრეპარატი ჯერ-ჯერობით კვლევის ეტაპზეა და პრაქტიკაში ამ მიზნით არ გამოიყენება.

Lidocaine სალბუნი და სხვა დახრილი შრიფტით აღნიშნული პრეპარატები საქართველოში რეგისტრირებული არ არის.


შემოკლებები:

TCA = tricyclic antidepressants, ტრიციკლური ანტიდეპრესანტები: Amitriptyline, Nortriptyline, Desipramine, Imipramine; Clomipramine - ამ შემთხვევაში არ იგულისხმება.

COX-2 = ციკლოოქსიგენაზა 2-ის (ცოგ-2) ანტაგონისტები, ”კოქსები”.

ER = extended release, დაყოვნებული გამოთავისუფლების, ”რეტარდი”.


ნეიროპათიული ტკივილის მკურნალობის გზამკვლევი

ნევროლოგიური საზოგადოებების ევროპის ფედერაცია 2010

N. Attal, G. Cruccua, R. Barona, M. Haanpa, P. Hanssona, T. S. Jensena, T. Nurmikko

EFNS guidelines on the pharmacological treatment of neuropathic pain: 2010 revision

European Journal of Neurology 2010, 17: 1113–1123.

 

ლიტერატურა  

[1] Jung BF, et al. Risk factors for postherpetic neuralgia in patients with herpes zoster. Neurology 2004;62(9):1545–1551.

[2] JJohnson RW, et al. Postherpetic neuralgia: epidemiology, pathophysiology and management. Expert Rev Neurotherapeutics 2007;7(11):1581–1595

[3] J Schmader KE. Epidemiology and impact on quality of life of postherpetic neuralgia and painful diabetic neuropathy. Clin J Pain 2002;18(6):350–354.

  Copyright 2012