პერიფერიული ტრანსმისია

      კახაბერ ჭელიძე

ნოციცეპტიური იმპულსები, ტიპური რეგენერაციული მოქმედების პოტენციალის სახით, გადაეცემა ზურგის ტვინს Aδ და C-ბოჭკოების მეშვეობით.

სურათზე: ნოციცეპტური აფერენტები

 

პირველად აფერენტებში გატარების სხვადასხვა სიჩქარის გამო წარმოიქმნება „ტკივილის გაორების ფენომენი“:

მყისიერ ტკივილს (Aδ-ბოჭკოები) მოჰყვება მეორე

„მწველი“ ან „მბურღავი“ ტკივილი (C- ბოჭკოები).

 

ნერვული ბოჭკოების დახასიათება და ფუნქციები

ბოჭკო

ფუნქცია

დიამეტრი (μm)

მიელინის სიმკვრივე

გატარების სიჩქარე (m/s)

შეხება, ზეწოლა

5-12

+++

30-60

ტკივილი, სიცივის შეგრძნება

1-5

++

2-30

C

ტკივილი, ტემპერატურა, პოსტგანგლიური სიმპათიკური ბოჭკოები

<2

-

0.5-1.5

Aβ-ბოჭკოები  

Aβ-ბოჭკოები მიელინიანი, სწრაფი გამტარობის (30-60 მ/წმ) ბოჭკოებია, რომლებიც პასუხს აგებენ შეხების, ზეწოლისა და კუნთოვანი მოძრაობის იმპულსების გატარებაზე.


Aβ-ბოჭკოებიდან წამოსული იმპულსები იწვევენ ზურგის ტვინის დონეზე ინტერნეირონების აქტივაციას, რაც, თავის მხრივ, განაპირობებს ტკივილის იმპულსის გადაცემის შესუსტებას.


Aβ ბოჭკოები განაპირობებენ დაზიანების ირგვლივ კანის მოქავების შედეგად ტკივილის შემსუბუქების ფენომენს.

Aδ-ბოჭკოები  

Aδ-ბოჭკოები მიელინითაა ”შეფუთული” [1] და სწრაფი გატარების (2-40 მ/წმ) ბოჭკოებსწარმოადგენენ. ისინი პირველ, მწვავე ტკივილს ატარებენ და „მოცილების რეფლექსზე“ აგებენ პასუხს.

C-ბოჭკოები  

C-ბოჭკოები უმიელინო, ნელი გატარების (0.5-1.5 მ/წმ) ბოჭკოებს წარმოადგენენ და პასუხს აგებენ მეორეულ, „ყრუ“ ტკივილის გატარებაზე (ტრანსმისიაზე).


C-ბოჭკოების ქვეჯგუფი მექანო-არასენსიტიური C-ბოჭკოები მხოლოდ ჰისტამინზე რეაგირებენ და წარმოადგენენ ქავილის სენსორებს; შეგრძნების მოდალობა შემოიფარგლება მხოლოდ კანის ზედაპირული შრეებითა და ლორწოვანის გარდამავალი მემბრანით.

 

 

[1] ანუ მიელინიზებულია

  Copyright 2012