 |
|
ქრონიკული ყოველდღიური თავის ტკივილი Chronic Daily Headache გიორგი გეგელაშვილი
საქართველოს მოსახლეობის (18-65წ) ნახევარზე მეტს წელიწადში ერთხელ მაინც, ხოლო 7.6%-ს ყოველთვიურად ≥15 დღე აწუხებს თავის ტკივილი. [1] ეს უკანასკნელი მონაცემი მეტად საგანგაშოა, რადგან იგი 1.9-2.3-ჯერ აჭარბებს საშუალო ამერიკულ (4%) და ევროპულ (3,3%) ანალოგიურ მაჩვენებელს. [2] გახანგრძლივებული ტკივილის თანმხლები მოვლენებია: ძილის დარღვევა მოთენთილობა შრომის და კონცენტრაციის უნარების დაქვეითება შფოთვა დეპრესია მადის შეცვლა სამედიცინო წრეების და პაციენტების არასწორი წარმოდგენები გაჭიანურებული და ქრონიკული ყოველდღიური თავის ტკივილის შესახებ იწვევს დიაგნოსტიკური და სამკურნალო დანახარჯების გაუმართლებელ ზრდას, რაც დიდ ტვირთად აწვება საზოგადოებას.
სინდრომი ”ქრონიკული ყოველდღიური თავის ტკივილი” აერთიანებს გაჭიანურებული თავის ტკივილით (≥15 დღე ≥3 თვის განმავლობაში) მიმდინარე ავადმყოფობებს. ქრონიკული ყოველდღიური თავის ტკივილის არსებობისას აუცილებელია მეორადი მიზეზების გამორიცხვა კლინიკური, ლაბორატორიული და/ან ინსტრუმენტული მეთოდებით.
გამოკვლევის ერთერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი მიზეზია ნეიროგამოსახვა. ნეიროგამოსახვის მეთოდების და რეჟიმების შერჩევა დამოკიდებულია დაავადების მიმდინარეობაზე და კლინიკურ სიმპტომოკომლექსზე. საერთო ჯამში MRI უფრო ინფორმაციულია, ვიდრე CT.
თავის ტკივილის ხანმოკლე ეპიზოდები (დღეში 4 საათზე ნაკლები ან ოდნავ მეტი ხანგრძლივობით) ავტონომიური ცეფალალგიები ქრონიკული ჯგუფური (კლასტერული) თავის ტკივილი – CCH ქრონიკული პაროქსიზმული ჰემიკრანია – CPH ხანმოკლე ცალმხრივი ნეიროალგიული თავის ტკივილი თვალის სიწითლით და ცრემლდენით – SUNCT ხანმოკლე ცალმხრივი ნეიროალგიული თავის ტკივილი ავტონომიური ნიშნებით – SUNA არა თვალის სიწითლით და ცრემლდენით ძილის თავის ტკივილი – HH თავის ტკივილის ხანგრძლივი ეპიზოდები ქრონიკული შაკიკი - CM ქრონიკული დაძაბული ტიპის თავის ტკივილი – CTTH ახალი ყოველდღიური უწყვეტი თავის ტკივილი – NDPH ხანგრძლივი ჰემიკრანია – hemicrania continua – HC
მედიკამენტური მედიკამენტების ჭარბი მოხმარების თავის ტკივილი – MOH თავის ტკივილი, როგორც მედიკამენტების გვერდითი მოვლენა ტრავმის შემდგომი თავის ტრავმასთან დაკავშირებული თავის ტკივილი კისრის დაზიანებასთან და "შოლტის გადაკვრასთან" დაკავშირებული თავის ტკივილი ქალასშიდა წნევის ცვლილებით მიმდინარე ავადმყოფობები ქალასშიდა წნევის მომატება თავის ტვინის პირველადი ან მეორადი სიმსივნე მიზეზდაუდგენელი ქალასშიდა წნევის მომატება ჰიდროცეფალია ქალასშიდა წნევის დაქვეითება თავ-ზურგტვინის სითხის ჟონვა ქალასშიდა წნევის დაქვეითებით ლუმბალური პუნქციის შემდგომი თავის ტკივილი ზოგიერთი ავტორის აზრით წნევის დაქვეითება არ ითვლება ერთადერთ ან მთავარ მიზეზად. სტრუქტურული კისრის და თავ-კისრის მიოფასციური ტკივილთან დაკავშირებული თავის ტკივილი ქვედა ყბა-საფეთქელის სახსრის (TMJ) და კბილის ავადმყოფობასთან დაკავშირებული თავის ტკივილი კრანიული ნევრალგიები სამწვერა ნერვის ნევრალგია კეფის ნერვის ნევრალგია სისხლძარღვოვანი სუბდურული ჰემატომა გიგანტურ-უჯრედული არტერიიტი იშემიური ან ჰემორაგიული ინსულტი ვენური სინუსის თრომბოზი არტერიის განშრევება მძიმე არტერიული ჰიპერტენზია ინფექციური მენინგიტი ტუბერკულოზური სოკოვანი პარაზიტული რინოსინუსიტი (სფენოიდური სინუსიტი) მეტაბოლური ჟანგბადის და ნახშირორჟანგის შემცველობის ცვლილება სისხლში ძილის ობსტრუქციული აპნოე ჰიპოქსია ნახშირორჟანგის მომატება - hypercarbia ნახშირჟანგით ინტოქსიკაცია ფარისებრი ჯირკვლის ავადმყოფობები.
[1] Katsarava Z, Dzagnidze A, Kukava M, Mirvelashvili E, Djibuti M, Janelidze M, Jensen R, Stovner L J, Steiner T J, Primary headache disorders in the Republic of Georgia: prevalence and risk factors. Neurology 2009;73(21):1796-803.
|
|
|
