• პაციენტებისთვის
•   >  
• ჯანსაღი ცხოვრება
•   >  
• 13 ცნობილი დიეტის შეფასება

13 ცნობილი დიეტის შეფასება

ბრიტანეთის დიეტოლოგთა ასოციაცია გვირჩევს

        თარგმნა ნინო მიქაძემ

ბრიტანეთის დიეტოლოგთა ასოციაცია (BDA) დაინტერესდა მსოფლიოში გავრცელებული დიეტებით და 2013 წლის მიწურულს  შემოგვთავაზა მათი ავკარგიანობის მეცნიერული ანალიზი. ყველაზე პოპულარული დიეტების ნუსხაში მოხვდა 13 მათგანი:

5:2 დიუკანის დიეტა პალეოს დიეტა ატკინსის დიეტა კემბრიჯის დიეტა ტუტოვანი დიეტა სამხრეთ სანაპიროს დიეტა სლიმ-ფასტის დიეტა სლიმინგ უორლდის დიეტა ლაითერ-ლაიფ უეით-უოჩერ დიეტა როზმარი კონლის დიეტა ჯენი კრეგის დიეტა

5:2 დიეტა

5:2 დიეტა პერიოდული მარხვის პრინციპზეა დამყარებული. კვირის განმავლობაში 5 დღე ნორმალურად იკვებებით, ხოლო მომდევნო 2 დღე მარხულობთ. ასეთი დიეტის მიმდევრები ირწმუნებიან, რომ სასურველი წონის მიღწევასთან ერთად, იგი ახანგრძლივებს სიცოცხლეს, აუმჯობესებს ტვინის ფუნქციონირებას, და გვიცავს ისეთი მდგომარეობისგან, როგორიცაა ალცჰაიმერის ავადმყოფობა და სხვა დემენციები. მიუხედავად ამისა, წონაში დაკლების სხვა ტექნიკასთან შედარებით, დამამტკიცემებლი საბუთები ამ დიეტის ეფექტურობის შესახებ ნაკლებია. 2010 წელს ჩატარებული კვლევის შედეგად აღმოჩნდა, რომ 5:2 დიეტაზე მყოფმა ქალბატონებმა წონისდაკლებაში ისეთივე შედეგსმიაღწიეს, როგორსაც კალორიების დიეტაზე მყოფებმა და თანაც, ნაკლებად აღმოჩდნენ მიდრეკილნი ისეთი ქრონიკული დაავადებისადმი, როგორიცაა ტიპი-2 შაქრიანი დიაბეტი. 2012 წლის ანალიზმა გვიჩვენა, რომ დიეტის ეს მოდელი ამცირებს სიმსუქნესთან დაკავშირებული ონკოლოგიური ავადმყოფობების–მაგალითად, მკერდის სიმსივნის რისკს.

ორ დღიანი დიეტის დაცვა გაცილებით ადვილია, ვიდრე შვიდდღიანის. ასერომ, თქვენ ალბათ, კვების ამ გზას აირჩევთ და თანაც წონაშიც ეფექტურად დაიკლებთ. კვირაში მხოლოდ ორი დღის შეზღუდული კვება საგრძნობლად ამცირებს ცხიმს ორგანიზმში, ინსულინის რეზისტენტობასა და სხვა ქრონიკულ დაავადებებს.

დიეტისგან შეუზღუდავი დღეები სმა-ჭამით უსასრულო ტკბობას არ გულისხმობს. მიუხედავად იმისა, რომ ასეთ დროს არ გიწევთ ისეთი სიზუსტეების დაცვა, როგორიც კალორიების დიეტის დაცვისას, მაინც ჯანსაღი არჩევანის გაკეთება და ფიზიკურად აქტიურად ყოფნა მოგიწევთ. საკვების გამოტოვება თავბრუდახვევას გამოიწვევს და კონცენტრაციის უნარს დააქვეითებს, რაც თქვენს მუშაობასა და ყოველდღიურ საქმიანობაზეც აისახება. სხვა გვერდითი მოვლენები შეიძლება იყოს უძილობა ღამით, ძილიანობა დღის განმავლობაში, სუნთქვის გაძნელება და ორგანიზმის გაუწყლოვნება

ბრიტანეთის დიეტოლოგთა ასოციაციის დასკვნა

• 5:2 დიეტა კალორიების შთანთქვის მარტივ გზას წარმოადგენს.
  
• 5:2 დიეტის უამრავი ვარიანტი არსებობს, მაგრამ ნაკლებად უვნებელი სხვებთან შედარებით.
  
• კვლევები პერიოდული მარხვის შესახებ მოკლევადიანია და მცირერიცხოვან ელემენტებს შეიცავს ან ძირითად ცხოველური საკვებისგან შედგება.
  
• თუ თქვენ 5:2 დიეტის დაცვას გადაწყვეტთ, მიყევით უკვე შემოწმებულ გეგმას, რომელიც დიეტოლოგის მიერ შედგენილ (მაგ.: “2 დღიანი” დიეტა) ჯანმრთელ, დაბალანსებულ კვებაზე იქნება დამყარებული.
• 5:2 დიეტით გამოწვეული შიმშილის, გაუწყლოვნების, არასამარხვო დღეებში გადაჭარბებული კვების თავიდან აცილებას თქვენი ჯანმრთელობისათვის სასიცოცხლო მნიშვნელობა აქვს.
  
• ორსულობის ან კვებით გამოწვეული აშლილობისადმი და დიაბეტისადმი მიდრეკილების ქონის შემთხვევაში, ნურასოდეს შეეცდებით საკვების დაგვიანებით მიღებას ან მის გამოტოვება

დიუკანის დიეტა

დიუკანის დიეტა ნახშირწყლების დაბალი და ცილების მაღალი შემცველობისაა. თუკი დიეტის 4-ფაზიანი პერიოდის განმავლობაში ყველა წესს დაიცავთ, საკვების რაოდენობა შეზღუდული არ არის. პირველ ფაზაში ცილების მკაცრ დიეტაზე იმყოფებით. ჩამონათვალი შედგება ნაკლებ ცხიმიანი ცილებით მდიდარი საკვების 72 დასახელებისგან, მაგ.: ქათამი, ინდაური, კვერცხი, თევზი და უცხიმო რძის პროდუქტი. ასეთ შემთხვევაში, წონაში სწრაფი დაკლება საშუალოდ 5 დღეში მიიღწევა. იკრძალება ნახშირწყლები, გარდა მცირეოდენი შვრიისა. ატკინსის დიეტისგან განსხვავებით, დიუკანის დიეტის პირველ ფაზაში აკრძალულია ბოსტნეული და მკაცრად შეზღუდულია ცხიმი. შემდგომი სამი ფაზის განმავლობაში თანდათანობით შემოდის ცოტაოდენი ხილი, ბოსტნეული დ აბოლოს, ყველა სახის საკვები. ამ დიეტის მიზანს წონის თანდათანობითი კლება წარმოადგენს, როდესაც კვირაში იკლებთ დაახლოებით 900 გრამამდე და ამგვარად, ინარჩუნებთ წონას გრძელვადიანი პერიოდის განმავლობაში. ბოლო ფაზამდე მისვლის დროის შეზღუდვა არ არსებობს, რომელიც ცილების კვირაში მხოლოდ ერთხელ მიღებას და რეგულარულ ვარჯიშს ითვალისწინებს.

თქვენ შეგიძლიათ დაიკლოთ წონაში ძალიან სწრაფად და მოტივირებულად. ეს არის ძალიან მკაცრი დიეტა და ბევრს მოსწონს იგი, ვინაიდან მისი დაცვა მარტივია. თქვენ არ გჭირდებათ საკვების აწონვა ან კალორიების დათვლა. ცხიმის, მარილისა და ცილის მაღალი შემცველობის პროდუქტისგან თავის შეკავების გარდა, პირველი ორი კვირის განმავლობაში საკვების მიღების რაოდენობაში შეზღუდვა არ არის.

დიეტის დაწყებისას შეიძლება აღინიშნებოდეს ისეთი გვერდითი მოვლენები, როგორებიცაა: სუნთქვის გაძნელება, პირის სიმშრალე, დაღლილობა, თავბრუდახვევა, უძილობა და გულის რევა ნახშირწყლების მიუღებლობის გამო. დიეტის პირველე ტაპებზე მარცვლეულის, ხილისა და ბოსტნეულის ნაკლებობამ შეიძლება გამოიწვიოს ყაბზობა.

ბრიტანეთის დიეტოლოგთა ასოციაციის დასკვნა

• დიუკანის დიეტით წონაში სწრაფი დაკლება შესაძლოა მასტიმულირებელი იყოს, მაგრამ წონის შენარჩუნება დიდხანს ვერ ხერხდება და არაჯანსაღია.
  
• დიეტა კვების თვალსაზრისით დაბალანსებული არ არის, რასაც ადასტურებს ის ფაქტი, რომ ამ დიეტის დაცვისას ძალების მოსაკრებად ვიტამინის შემცვლელი გესაჭიროებათ შვრიის სახით.
  
• წესების დაუცველობის შემთხვევაში, აღნიშნულ დიეტას თან ახლავს ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული პრობლემების წარმოქმნის რისკი.
  
• დიეტის საწყისი ფაზები მოკლებულია საკვების მრავალფეროვნებას ამიტომ, ადვილი შესაძლებელია იგი მოსაწყენი გახდეს და საერთოდ, თავი დაანებოთ მის დაცვას.

პალეოს დიეტა

პალეოს დიეტა, რომელსაც ხშირად „გამოქვაბულის ადამიანის დიეტასაც“ უწოდებენ, 2013 წელს გუგლის საძიებო სისტემაში წონაში დაკლების ყველაზე მოთხოვნადი მეთოდი იყო. დიეტა შედგება ისეთი პროდუქტებისგან, რომელზეც ნადირობა და თევზაობა შეიძლება (ხორცი, ზღვის პროდუქტი) ან საკვებისგან, რომელიც შეიძლება შეგროვდეს (კვერცხი, კაკალი, თესლი, ხილი, ბოსტნეული, ბალახი, სანელებელი).

აღნიშნული დიეტა რამოდენიმე 10.000 წლის წინ სოფლის მეურნეობის განვითარებამდე, პალეოლითურ ხანაში მცხოვრები ჩვენი მონადირე-საკვების შემგროვებელი წინაპრების კვების რეჟიმზეა დამყარებული. ეს კი ნიშნავს, რომ ხორბალი, რძის პროდუქტი, რაფინირებული შაქარი, კარტოფილი, მარილი, ანუ, ყველაფერი ის, რაც დამუშავებულია, ამოღებულია მენიუდან. ოფიციალურად “პალეოსდიეტა”, როგორც ასეთი, არ არსებობს, მაგრამ იგი განიხილება, როგორც ნაკლები ნახშირწყლებისა და ცილის მაღალი შემცველობის დიეტა.

პალეოს დიეტის მიმდევრები ამბობენ, რომ იგი ჯანსაღი კვების გრძელვადიანი რეჟიმია, რომელიც წონის დაკლებაში გეხმარებათ და საგრძნობლად ამცირებს დიაბეტის, გულ-სისხლძარღვთა ავადმყოფობების, კიბოსა და ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული პრობლემების წარმოქმნის რისკს. პალეოსტიპის დიეტის შესახებ გამოკვლევები ნაკლებად მოიპოვება ამიტომ, იმისათვის, რომ დადგინდეს, მართლაც ისეთი ეფექტურია თუ არა იგი, როგორც ამას ზოგიერთი ამტკიცებს, უფრო გრძელვადიანი შესწავლაა საჭირო.

2008 წელს ჩატარებული კვლევის მიხედვით “პალეოს დიეტა ამცირებს გულის ავადმყოფობათა რისკს”. მიუხედავად ამისა, არსებული კვლევების სიმცირე ადასტურებს, რომ პალეოს დიეტის ეფექტურობის დადგენას ხვა დაბალი კალორიის მქონე დიეტებთან შედარებით, დადგენილი არ არის.

პალეოს დიეტით თქვენ ნაკლებად დამუშავებულ პროდუქტს, მეტ ხილსა და ბოსტნეულს მიირთმევთ. მაღალ კალორიულ საკვებზე უარის თქმით თქვენ ამცირებთ კალორიების მიღებას, რაც გეხმარებათ წონის დაკლებაში. დიეტა მარტივია და კალორიების თვლას არ საჭიროებს. ზოგიერთი დიეტა “80/20”-ზეა მაშინ, როდესაც პალეოს დიეტის საშუალებით 99%-იან შედეგს მიაღწევთ, თუკი თქვენი დროის 80%-ს მას დაუთმობთ. ასეთი მოქნილობის გამო ამ დიეტის დაცვა კიდევ უფრო მარტივია. ასე, რომ ეფექტური შედეგიც ალბათ სახეზე იქნება.

დიეტის შესახებ ჩვენი ქვის ხანის წინაპრების მიერ წარმოებული ზუსტი ჩანაწერები არ მოიპოვება ასე, რომ პალეოს დიეტა უფრო ვარაუდზეა დაფუძნებული და მისი სიჯანსაღე მეცნიერულ დასაბუთებას მოკლებულია. დიეტის სხვადასხვა ვერსიათა უმრავლესობაში ჭარბობს ხორცი, რომელიც ეწინააღმდეგება ჯანმრთელობასთან დაკავშირებულ დღევანდელ მოსაზრებებს ხორცის მიღებასთან მიმართებაში. დიეტების უმრავლესობაში აკრძალულია რძის პროდუქტების მიღება. ისევე როგორც ცილის დიდი შემცველობის ყველა დიეტა პალეოს დიეტაც ძვირადღირებულია თქვენს მიერშერჩეული ხორცის გათვალისწინებით. მისი დაცვა შეუძლებელია ხორცის, ზღვისპროდუქტების, კვერცხის მიღების გარეშე ასე, რომ ეს დიეტა ვეგეტარიანელებისთვის არ არის განკუთვნილი!

ბრიტანეთის დიეტოლოგთა ასოციაციის დასკვნა

• პალეოს დიეტის ვერსიათა უმრავლესობიდან ამოღებულია საკვები პროდუქტის ისეთი ძირითადი ჯგუფები, რომელიც აღადგენს საკვები ნივთიერებების უკმარისობას ორგანიზმში, თუკი მისი სხვა საშუალებით ჩანაცვლება არ ხდება. 

                   o   ასეთ დროს საჭირო ხდება სხვა დიეტური საშუალებების დამატება.

• ამ დიეტას გარკვეული პოზიტიური ასპექტები გააჩნია. ასე, რომ დიეტის ის ვარიანტი, რომელიც არ კრძალავს საკვების ისეთ ჯგუფებს, როგორებიცაა ხორბალი, რძის პროდუქტი და პარკოსან მცენარეებს– უკეთესი არჩევანი იქნება.
  
• დიეტა მოკლებულია მრავალფეროვნებას და ამდენად, არსებობს რისკი იმისა, რომ მოგბეზრდეთ მისი დაცვა და თავი მიანებოთ.
  
• თუ სურვილი გაქვთ მიბაძოთ პალეოლითის ხანის ადამიანს, საეჭვო დიეტის დაცვის ნაცვლად უმჯობესია მისი საქმიანობის იმიტაცია მიმიკით გამოხატოთ.

ატკინსის დიეტა

ატკინის დიეტა ნახშირწყლების დაბალი და ცილების მაღალი შემცველობით გამოირჩევა. იწყებთ ნახშირწყლების დაბალი შემცველობის დიეტით, რაც წონაში სრაფად დაკლებას ითვალისწინებს. ასე გრძელდება სულ ცოტა ორი კვირის განმავლობაში და დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენი კილოგრამის დაკლება გაქვთ გადაწყვეტილი. ამ ფაზაში თქვენ იმყოფებით ცილების, ცხიმებისა და ნახშირწყლების ძალიან დაბალი შემცველობის დიეტაზე, რომელშიც შედის ხორცი, ზღვის პროდუქტი, კვერცხი, ყველი, ცოტაოდენი ბოსტნეული, კარაქი და მცენარეული ზეთი. დიუკანის დიეტისგან განსხვავებით, ატკინსის დიეტის პირველ ფაზაში შეუზღუდავია ცხიმი და ცოტაოდენი ბოსტნეული (წიწაკა, კიტრი, კომბოსტოს სალათი). მომდევნო სამი ფაზის განმავლობაში წონაში შედარებით ნელა იკლებთ და ამ დროს სასურველია ვარჯიში. მეტი ნახშირწყლები, ხილი და ბოსტნეული დიეტაში შეტანილია სიცოცხლისათვის აუცილებელი ნახშირწყლების მიღების გამომუშავებისა და მომავალში ჯანსაღი წონის შენარჩუნების მიზნით. პირველ ფაზაში 2 კვირაში იკლებთ 15 ფუნტს (6,8 კგ.), ხოლო მეორე ფაზაში 2-დან 3 ფუნტამდე (0,9-1,3 კგ.).

წონაში დაკლება შესაძლებელია ძალიან სწრაფად, რაც მასტიმულირებელი შეიძლება იყოს. ამ დიეტის საშუალებით კვების რაციონიდან ამოღებულია დამუშავებული ნახშირწყლები და სპირტიანი სასმელები. დიეტაში შედის წითელი ხორცი, კარაქი, ნაღები, კვერცხი, მაიონეზი. იგი ერთ-ერთია იმ მცირერიცხოვან დიეტებს შორის, რომელიც მიმზიდველია მამაკაცებისთვისაც.

თავდაპირველი გვერდითი მოვლენები შეიძლება იყოს: სუნთქვის გაძნელება, პირის სიმშრალე, დაღლილობა, გულისრევა. ნახშირწყლების მიუღებლობის გამო, გაჯერებული ცხიმის დიდი ოდენობით მიღებამ შეიძლება გაზარდოს გულ-სისხლძარღვთა ავადმყოფობების რისკი და არსებობს საფუძვლიანი შიში იმისა, რომ ხილის, ბოსტნეულის მიუღებლობისა და ცილის მაღალი შემცველობის პროდუქტის მიღების შედეგად ხანგრძლივი პრობლემები შეიქმნას ძვლისა და თირკმლის ავადმყოფობებთან დაკავშირებით.

ბრიტანეთის დიეტოლოგთა ასოციაციის დასკვნა

• წონაში სწრაფი დაკლება შესაძლოა მასტიმულირებელი იყოს, მაგრამ არასტაბილურია.
  
• ატკინსის დიეტა საკვების მიღების მხრივ დაბალანსებული არ არის.
  
• ხილისა და ბოსტნეულის შეზღუდვა ეწინააღმდეგება ყველა იმ რჩევას ჯანსაღი კვების შესახებ, რომელიც ჩვენ ასეთი დიდი მონდომებითა და დაჟინებით ვეცადეთ მიგვეწოდებინა ადამიანებისათვის. საკვების არჩევანი შეზღუდულია.
  
• ამდენად, არსებობს იმის რისკი, რომ მას ვინც ამ დიეტას იცავს, მობეზრდეს იგი და თავი დაანებოს მის დაცვას.

კემბრიჯის დიეტა

კემბრიჯის დიეტა საკვების შემცვლელი მთელი რიგი პროდუქტების შეძენაზე და მიღებაზეა აგებული. მას წონაში სწრაფად დაკლების კარგი პერსპექტივა აქვს. იმის მიხედვით, თუ რამდენი კილოგრამის დაკლება განიზრახეთ, კემბრიჯის დიეტა გვთავაზობს 6 საკმაოდ ადვილად შესასრულებელ გეგმას. კალორიების თვალსაზრისით თითოეული გეგმა 414-დან 1.500-მდე და მეტი კილოკალორიის ფარგლებში მერყეობს. არსებობს ასევე, წონის მართვის გრძელვადიანი პროგრამა. ასეთ დროს თქვენი კვების ერთადერთ წყაროს სითხეები, სუპები, ფაფები, ნადღვები წარმოადგენს, რომლის პარალელურად შეგიძლიათ მიიღოთ დაბალკალორიული ჩვეული საკვებიც. ამავდროულად, თქვენ შეგიძლიათ მიიღოთ რჩევები ჯანსაღი კვების შესახებ კემბრიჯის მრჩეველისაგან.

მრავალ ადამიანს, რომელიც ძალიან დაბალკალორიულ დიეტაზე იმყოფება წონაში უცებადი კლება აღენიშნება, რაც მათთვის ძალიან შთამბეჭდავია. ყველა ის საკვები, რომლითაც პროდუქტის ჩანაცვლება ხდება, დიეტოლოგიურად დაბალანსებულია. ასე რომ, ამდიეტაზე ყოფნისას თქვენ იღებთ ყველა იმ ვიტამინს და მინერალს, რომელიც თქვენს ორგანიზმს ესაჭიროება.

თავდაპირველად შეიძლება აღინიშნებოდეს ისეთი გვერდითი მოვლენები, როგორებიცაა: სუნთქვის გაძნელება, პირის სიმშრალე, დაღლილობა, თავბრუდახვევა, უძილობა, გულისრევა და ყაბზობა. ნორმალურ საკვებზე უარის თქმა და მხოლოდ სასმელებსა და ნადღვებზე გადასვლა რთული და მოსაწყენია. ამ დროს ადამიანი სოციალურ მარტოობას განიცდის. ეს ის გეგმა არ არის, რომელიც ხანგრძლივი პერიოდით შეიძლება გაგრძელდეს.

ბრიტანეთის დიეტოლოგთა ასოციაციის დასკვნა

• იმისათვის, რომ კემბრიჯის დიეტა დაიცვათ ის პროდუქტი უნდა გიყვარდეთ, რომლითაც ნორმალური საკვების ჩანაცვლება ხდება. წონაში სწრაფი დაკლება შესაძლოა შთამბეჭდავია, მაგრამ– არასტაბილური. ძალზე დაბალკალორიული დიეტა დღეში 1.000 და ზოგჯერ ნაკლები კალორიის მიღებას ითვალისწინებს, რომლის დაცვაც ერთმანეთზე მიყოლებით 12 კვირაზე მეტი ხნის განმავლობაში დაუშვებელია. თუ თქვენ დღეში 600 კალორიაზე ნაკლებს იღებთ, მაშინ ექიმის მეთვალყურეობა გესაჭიროებათ.
  

ტუტოვანი დიეტა

ტუტოვან დიეტის საფუძველში დევს იდეა, რომ თანამედროვე დიეტების წყალობით ჩვენიორგანიზმი დიდი რაოდენობით მჟავას გამოიმუშავებს. თეორიულად, ჭარბი მჟავა ორგანიზმში ცხიმად გარდაიქმნება, რაც წონაში მატების საწინდარს წარმოადგენს. მაღალი მჟავიანობა მოქმედებს ისეთ ავადმყოფობებზე, როგორებიცაა ართრიტი, ოსტეოქონდროზი, იწვევს დაღლილობას, თირკმლისა და ღვიძლის დაავადებებს.

ტუტოვანი დიეტის მიმდევრები

დიეტა გვთავაზობს მჟავის მაღალი შემცველობის ისეთი პროდუქტის რაციონიდან ამოღებას, როგორიცაა ხორცი, ხორბალი და სხვა მარცვლეული, რაფინირებული შაქარი, რძის ნაწარმი, კოფეინი, ალკოჰოლური სასმელები და დამუშავებული პროდუქტი “ტუტოვანი პროდუქტის” სანაცვლოდ ანუ, პროდუქტის, რომელიც ამცირებს ორგანიზმში მჟავიანობას– ძირითადად დიდი რაოდენობით ხილი და ბოსტნეული. ამ დიეტის არსი იმაში მდგომარეობს, რომ იგი ხელს უწყობს ორგანიზმში მჟავიანობის ჯანსაღ დონეზე შენარჩუნებას.

ტუტოვანი დიეტის უამრავი ვარიანტი არსებობს. მისი ზოგიერთი მიმდევარი “80/20”-იან წესებს იცავს, რომელიც 80% ხილსა და ბოსტნეულს, ხოლო 20% მარცვლეულსა და ცილას ითვალისწინებს. თავდაპირველად ეს დიეტა თირკმელში ქვების წარმოქმნისა და შარდში ინფექციების თავიდანასაცილებლად შეიქმნა. დიეტის დაცვით შესაძლებელია შარდში მჟავიანობის დონის რეგულირება. რაც შეეხება თანამედროვე დიეტის ჯანმრთელობისათვის სასარგებლო თვისებებს, ამის დამადასტურებელი საბუთები ნაკლებად მოიპოვება.

წონაში კლება, რაც ამ დიეტის მიმდევრებში აღინიშნება, შაქრის, ალკოჰოლური სასმელებისა და დამუშავებული პროდუქტის ნაცვლად უამრავი ხილისა და ბოსტნეულის მიღების ხარჯზე ხდება, რაც წონაში ჯანსაღი დაკლების სტანდარტულ მეთოდს წარმოადგენს.

დიეტა უამრავ სასარგებლო რჩევას შეიცავს ისეთს, როგორიცაა ხორცის ამოღება კვების რაციონიდან, შაქარზე, ალკოჰოლურ სასმელებზე და დამუშავებულ პროდუქტზე უარისთქმა, მეტიხილის, ბოსტნეულის, მარცვლეულის, თხილის, პარკოსანი კულტურების მიღება. ეს კი ნიშნავს, რომ გარკვეული სახის პროდუქტი შეგიძლიათ ჩაანაცვლოთ უფრო ჯანმრთელი საკვებით, რომლის საშუალებითაც ნაკლებ კალორიებსაც მიიღებთ.

თქვენი ორგანიზმი მჟავიანობის რეგულირებას დიეტის გარეშეც ახდენს. თუკი კვების რეჟიმიდან რძის ისეთ ნაწარმს ამოიღებთ, როგორიცაა რძე, ყველი, და იოგურტი, კალციუმის სხვა შემცვლელის ძებნა მოგიწევთ, ვინაიდან საკვების მთლიანი ჯგუფის ამოღება კარგი აზრი არ არის. იმაზე ფიქრში, თუ რა უნდა ჭამო და რა არა, ძალიან დიდი დრო იხარჯება, განსაკუთრებით, დიეტის დასაწყისში.

ბრიტანეთის დიეტოლოგთა ასოციაციის დასკვნა

• თეორიულად ტუტოვანი დიეტის მიხედვით კვება ორგანიზმში მჟავიანობის დაბალანსების საშუალებას იძლევა და ჯანმრთელობის საერთო მდგომარეობას აუმჯობესებს, მაგრამ ორგანიზმი აღნიშნული ბალანსის შენარჩუნებას დიეტის გარეშეც ახერხებს. დიეტის და მისი სხვადასხვა ვერსიების შესახებ ინფორმაცია, სადაც მითითებულია, რომ საკვების მთლიანი ჯგუფის კვების რეჟიმიდან ამოღება რეკომენდებული არ არის – არ მოიპოვება. არსებობს დიეტის უფრო მრავალფეროვანი ვარიანტი, რომელიც საკვების ყველა ჯგუფს მოიცავს.

• თუ ტუტოვანი დიეტის დაცვას აპირებთ, გირჩევთ ეს უკანასკნელი, ანუ უფრო მრავალფეროვანი ვარიანტი აირჩიოთ, ვინაიდან საკვების სხვა შემცვლელებისგან თავისუფლები იქნებით.
  

სამხრეთ სანაპიროს დიეტა

სამხრეთ სანაპიროს დიეტა დაბალი გლიკემიური ინდექსის მქონე პროდუქტებისგან შემდგარი დიეტაა. იგი თავდაპირველად აშშ-ში გულით დაავადებული პაციენტებისათვის შეიქმნა. ამ დიეტას არს ჭირდება კალორიების თვლა და ულუფის შეზღუდვაც არ არსებობს. რეკომენდებულია დღეში სამჯერადი კვება, ორჯერადი წახემსება და ვარჯიში. იმ ადამიანებს, რომლებსაც 10 ფუნტის (4,5 კგ.) დაკლება სურთ, პირველი ფაზით იწყებენ. ეს გახლავთ წონაში სწრაფად დაკლების ორკვირიანი რეჟიმი. ამ დროს თქვენ იღებთ ცილებს ხორცის, თევზისა და შინაური ფრინველის სახით; ასევე, დაბალი გლიკემიური ინდექსის მქონე პროდუქტს ბოსტნეულისა და უჯერი ცხიმების სახით. დაბალი გლიკემიური ინდექსის მქონე პროდუქტი ხელახლა შემოდის მეორე და მესამე ფაზაში, რაც ხელს უწყობს წონაში თანდათანობით და განუხრელ დაკლებას.

თუ თქვენ შეგიძლიათ თავი აარიდოთ პირველ ფაზას და დაიწყოთ პირდაპირ მეორედან, მომდევნო ფაზებში ნაკლები დიეტური შეზღუდვებია ყველა სხვა პოპულარულ დიეტებთან შედარებით. პირველი ფაზის შემდეგ აღნიშნული დიეტა ჯანსაღი კვების პრინციპზეა აგებული. აქ არ არის უგულებელყოფილი საკვების ძირითადი ჯგუფები; იღებთ რაც შეიძლება მეტ ხილს, ბოსტნეულს, რეკომენდებულია დაბალი გლიკემიური ინდექსის მქონე პროდუქტი.

პირველ ფაზაში არსებულმა მკაცრმა დიეტურმა შეზღუდვებმა შეიძლება გამოიწვიოს სისუსტე, ვიტამინების და მინერალების ნაკლებობა. ამ დროს აღინიშნება გვერდითი მოვლენები: დაღლილობა, თავბრუდახვევა, უძილობა, გულისრევა და ყაბზობა.

ბრიტანეთის დიეტოლოგთა ასოციაციის დასკვნა

• სამხრეთ სანაპიროს დიეტის დაცვის დროს ყველაზე რთული პირველი ორი კვირის გადალახვაა.
  
• ჩვენი აზრით, ასეთი დიდი, 13 ფუნტამდე (5,9 კგ.) წონის დაკლება ორ კვირაში საზიანოა.
  
• თუმცა, ეს არ იქნება მხოლოდ ცხიმი. წონაში დაკლებასთან ერთად შემცირდება წყალიც და ნახშირწყლებიც, რომელიც აღდგება ნორმალური კვების დაწყებისთანავე.
  
• საწყისი ფაზის გადალახვის შემდეგი წყება ჯანმრთელი კვების პრინციპზეა გებული დიეტა, რაც დიეტაზე მყოფთა ჯანმრთელობის გარანტს წარმადგენს.
  

სლიმ-ფასტის დიეტა

სლიმ-ფასტ დიეტა 25 და მეტი სხეულის მასის ინდექსის მქონე ადამიანებისთვისაა განსაზღვრული და დაბალკალორიული პროდუქტის მიღებას გვთავაზობს. იგი მთელი რიგი პროდუქტების ჩამონათვალს მოიცავს. რეკომენდებულია დღეში სამჯერადი წახემსება, როდესაც შეგიძლიათ მიირთვათ ჩიპსები, შოკოლადი, ნადღვები,სასმელები და ერთიჩვეულებრივი სადილი, რომლის რეცეპტის მოძიებაც შეიძლება სლიმ-ფასტის ვებ-გვერდზე. დიეტა შეგიძლიათ დაიცვათ იმდენი ხნის განმავლობაში, რამდენი ხანიც გსურთ, იმის გათვალისწინებით თუ რამდენი კილოგრამის დაკლება გაქვთ განზრახული. სასურველი წონის მიღწევისას, რეკომენდებულია სადილის ნაცვლად დღეში ერთხელ მიიღოთ ნადღვები, ორჯერ მსუბუქად წაიხემსოთ ცხიმის დაბალი შემცველობის პროდუქტით და ორჯერ მიირთვათ ჯანმრთელი სადილი. დიეტა გაკლებინებთ კვირაში 1-დან 2 ფუნტამდე (0,5-0,9 კგ) და შეგიძლიათ დაიცვათ იმდენი ხანი, რამდენიც გსურთ.

სადილის შემცვლელი დიეტები დაგეხმარებათ წონის დაკლებასა და მის შენარჩუნებაში. ასეთი რეჟიმი ძალიან მოსახერხებელია იმდენად, რამდენადაც საკვების შერჩევა შეგიძლიათ ვარაუდით, კალორიების დათვლის გარეშე. აქ არანაირი პროდუქტი არ იკრძალება, თუმცა უმჯობესი აცილების, ხილისა და ბოსტნეულის მიღება.

სადილის შემცვლელი დიეტები დაგეხმარებათ წონის დაკლებასა და მის შენარჩუნებაში. ასეთი რეჟიმი ძალიან მოსახერხებელია იმდენად, რამდენადაც საკვების შერჩევა შეგიძლიათ ვარაუდით, კალორიების დათვლის გარეშე. აქ არანაირი პროდუქტი არ იკრძალება, თუმცა უმჯობესი აცილების, ხილისა და ბოსტნეულის მიღება.

ბრიტანეთის დიეტოლოგთა ასოციაციის დასკვნა

• თუკი თქვენ არ მოგწონთ სადილის შემცვლელი პროდუქტების გემო, მაშინ ამ დიეტას ვერ დაიცავთ.
  
• სლიმ-ფასტის დიეტა ძალიან კარგი იმპულსია საწყის ეტაპზე წონაში დასაკლებად, მაგრამ აქ მნიშვნელოვანია სრული ონლაინ ინფორმაციის მიღება ჯანსაღი კვების პრინციპებისა და ყოველდღიური საკვებისა და სასმელების მიღების რეგულირების თაობაზე.
  

სლიმინგ უორლდის დიეტა

სლიმინგ უორლდის დიეტა წონაში დაკლებას ცხიმის მაღალი შემცველობის საკვების დაბალცხიმიანი პროდუქტით შეცვლის საშუალებით გთავაზობთ. “თავისუფალი პროდუქტების” სიიდან შეგიძლიათ შეარჩიოთ თქვენთვის სასურველი დაბალცხიმიანი საკვები: ხილი, ბოსტნეული, მაკარონი, კარტოფილი, ბრინჯი, მჭლეხორცი, თევზი და კვერცხი, რომლის მირთმევაც შეუზღუდავი რაოდენობით შეგიძლიათ. აქ არ მოგიწევთ კალორიების თვლა, რაიმე პროდუქტზე აკრძალვა არ არსებობს, თანაც პერიოდულად ნებადართულია სხვა საკვების მიღებაც. ყოველკვირეულ ჯგუფურ შეხვედრებზე შეგიძლიათ მიიღოთ მხარდაჭერა დიეტაზე მყოფი სხვა პიროვნებებისგან და აქტიურობის მიზნით გააკეთოთ ვარჯიშები მათთან ერთად. ამ დიეტით იკლებთ კვირაში 1-დან 2 ფუნტამდე (0,5-0,9 კგ.).

სლიმინგ უორლდის დიეტაში პროდუქტზე აკრძალვა არ არსებობს. საკვები მრავალფეროვანი, დაბალანსებული და უვნებელია. საკვების თითოეული ჯგუფის ულუფის ოდენობა დამოკიდებულია იმაზე, თუ რომელი მოდელის მიხედვით აპირებთ დიეტის დაცვას. მათ მიერ შემოთავაზებული "Body Magic"-ის ბუკლეტი დაგეხმარებათ აქტიურობის დონის ამაღლებაში. მნიშვნელოვანი დახმარება შეიძლება ჯგუფურმა შეხვედრებმაც გაგიწიოთ.

სლიმინგ უორლდის დიეტა კალორიების შესახებ ინფორმაციას არ იძლევა. კალორიებისა და ულუფის ოდენობის გარეშე პროგრამის შეწყვეტის შემდეგ წონის შენარჩუნებასთან ბრძოლა შეიძლება ხანგრძლივი აღმოჩნდეს.

ბრიტანეთის დიეტოლოგთა ასოციაციის დასკვნა

• ჯგუფური შეხვედრები და გეხმარებათ წევრებს შორის მიღწეული წარმატებების, იდეების, რეცეპტების გაზიარებაში, მაგრამ აღნიშნული რეცეპტები შეიძლება ყველასთვის ერთნაირად წარმატებული არ აღმოჩნდეს.
  
• კვების რეჟიმს შესაძლოა აკლდეს მოქნილობა, ზოგადად, იგი დაბალანსებულია, მაგრამ მიუხედავად ამისა, კალორიებისა და ულუფის ოდენობის არ ცოდნის გამო, პროგრამის დასრულების შემდეგ ჯანმრთელი არჩევანის გაკეთებისას შეიძლება პრობლემები შეგექმნათ.
  

ლაითერ-ლაიფ

დიეტა ლაითერ ლაიფი სადილის დაბალკალორიული პროდუქტით ჩანაცვლებისა და კონსულტაციების მიღების კომბინაციას გთავაზობთ. 30 და უფრო მაღალი სხეულის მასის ინდექსის მქონე ადამიანები ლაითერ ლაიფ ტოტალის მიხედვით, დღეში იღებენ “საკვების ოთხ პაკეტს”, რომელიც შედგება ნადღვებისგან, სუპებისგან, მუსებისგან, სასმელებისგან და ტრადიციული საკვებისგან. 25-30 სხეულის მასის ინდექსის მქონე ადამიანებისათვის ამ დიეტაში შესულია დღეში საკვების სამპაკეტთან ერთად პროდუქტთა ჩამონათვალისგან დამზადებული ერთი ჩვეულებრივი სადილი. დიეტას იცავთ სასურველი წონის მიღწევამდე. კვებისას ერთი რეჟიმით შესაძლებელია წონაში ძალიან სწრაფად დაკლება, მაგრამ მის დაწყებამდე რეკომენდებულია ექიმის კონსულტაცია. დიეტის ხანგრძლივობ ადამოკიდებულია დასაკლები კილოგრამების რაოდენობაზე.

კონსულტაციები დაგეხმარებათ საკვებთან თქვენი დამოკიდებულების გარკვევაში. იმედია, თქვენ დღიურ რაციონში შეტანილი ცვლილებები, სასიკეთო იქნება წონის შენარჩუნების მიმართულებით. ამ დიეტაში არ გჭირდებათ საკვების აწონვა ან არწყვა. ასე რომ, ეს დიეტა წონაში დაკლების მარტივი და უმტკივნელო მეთოდია.

საწყის ეტაპზე შეიძლება აღინიშნებოდეს ისეთი გვერდითი მოვლენები, როგორიცაა: სუნთქვის გაძნელება, პირის სიმშრალე, დაღლილობა, თავბრუდახვევა, უძილობა, გულისრევა და ყაბზობა. ნადღვებითა და სუპებით ნორმალური კვების შეცვლა სახუმარო არ არის და ადამიანმა შესაძლოა თავი სოციალურად განმარტოვებულად იგრძნოს.

ბრიტანეთის დიეტოლოგთა ასოციაციის დასკვნა

• წონაში სწრაფად დაკლება სტიმულის მომცემია, მაგრამ სტაბილური არ არის.
  
• ლაითერ ლაიფის ძალიან დაბალკალორიული დიეტა და მისი კომპონენტები შესაძლოა ეფექტური იყოს ისეთი ადამიანებისათვის, რომლებიც წლების განმავლობაში ებრძვიან სიმსუქნეს, თავიანთი წონის გამო შეექმნათ ჯანმრთელობის პრობლემები ან გააჩნიათ 30-ზე მაღალი სხეულის მასის ინდექსი და არიან კლინიკურად მსუქნები.
  
• ძალიან დაბალ-კალორიული დიეტა დღეში 1.000 და ნაკლები კალორიის მიღებას ითვალისწინებს და მისი დაცვა ერთმანეთის მიყოლებით 12 კვირაზე მეტ ხანს რეკომენდებული არ არის.
  
• თუ დღეში 600 კალორიაზე ნაკლებს იღებთ, ექიმის მეთვალყურეობის ქვეშ უნდა იმყოფებოდეთ.
  

უეით-უოჩერ დიეტა

უეით-უოჩერის დიეტის ეს რეჟიმი Pro Points ქულების სისტემაზე მყარება, რომელიც შეფასებას აძლევს ცილების, ნახშირწყლების და ცხიმების შემადგენლობას საკვებსა და სასმელებში. ამ დიეტით როგორც წესი, ხდება კალორიების კონტროლი, სადაც გეძლევათ ნება მიიღოთ პერსონალურად თქვენთვის შერჩეული ქულები, რომელსაც ანაწილებთ თქვენი სურვილისამებრ. აქ არ არის შეზღუდვა ხილის რაოდენობაზე, შეგიძლიათ მიირთვათ ბოსტნეულის უმეტესობა. ნებადართული ზღვარის გადაჭარბების ან ინდივიდუალური რეჟიმის შემთხვევაში, ასევე, შეგიძლიათ აიღოთ ყოველკვირეული ქულების უსაფრთხოების მონაცემები Pro Points-ქსელიდან ინტერნეტით. ყოველკვირეული შეხვედრები და ინდივიდუალური აწონვები დაგეხმარებათ პრობლემის დაძლევაში, რაც დამატებითი მოტივაცია იქნება თქვენი ცხოვრების სტილის ხანგრძლივი პერიოდით შეცვლისთვის. დიეტის საშუალებით კვირაში იკლებთ 2 ფუნტს (0,9 კგ.).

ამ დიეტაში საკვების აკრძალვა არ არის. ასე რომ, შეგიძლიათ ჭამოთ და დალიოთ რაც გინდათ იმ პირობით, რომ არ გადააჭარბებთ ნებადართულ ქულებს. ქულების სისტემით დიეტის დაცვა ზოგისთვის უფრო მარტივია, ვიდრე კალორიების კონტროლი. ამ დიეტაში ნაკლები შეზღუდვებია სხვა დიეტებთან შედარებით. ეს კი ქულების უსაფრთხოების ბადის გამოა, რომელიც შეგიძლიათ განსაკუთრებული შემთხვევებისთვის შემოინახოთ. განსაკუთრებული შემთხვევების მაგალითებია: ღამე სახლიდან გასვლა, მცირე რაოდენობით ალკოჰოლი და ტკბილეული.

დასაწყისში ქულების სისტემით დიეტის დაცვის რეჟიმის გამომუშავებას ისეთივე დროს ჭირდება, როგორიც კალორიების თვლას. ამ დიეტის ზოგიერთი მიმდევარი იძულებულია რა მიიღოს Weight Watchers-ის მარკისპ როდუქტი, რითიც ითრგუნება.

ბრიტანეთის დიეტოლოგთა ასოციაციის დასკვნა

• ქულების დიეტა ძირითადად, კარგად დაბალანსებული დიეტაა და დიეტური ჩვევების ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში გამომუშავების მყარ საფუძველს წარმოადგენს.
  
• მხარდამჭერთა ჯგუფის მიდგომისა და რჩევების წყალობით ამ დიეტის მიმდევრები საკმაოდ მოტივირებულნი არიან და გააჩნიათ ინფორმაცია ჯანმრთელი კვების შესახებ.
  
• იმისათვის, რომ პროგრამის დასრულების შემდეგ თავი დააღწიოთ წონაში ხელახალ მომატებას და ძველ პოზიციაში დაბრუნებას, ძალიან მნიშვნელოვანია გაიაზროთ კავშირი ქულებისა და კალორიების დიეტებს შორის.
  

როზმარი კონლის დიეტა

როზმარი კონლის დიეტა და ფიტნეს პროგრამები–ეს არის დაბალკალორიული და დაბალი გლიკემიური ინდექსის მქონე პროდუქტების კომბინაცია რეგულარული ვარჯიშის თანხლებით. თქვენ შეგიძლიათ მისი რეცეპტით თავად მოამზადოთ სადილი ან იყიდოთ მითითებული პროდუქტისგან დამზადებული მზა საკვები. ამ დიეტის მიხედვით, უმჯობესია მიიღოთ 5% და ნაკლებცხიმიანი საკვები ზეთიანი თევზის, შვრიის ფაფისა და მჭლე ხორცის გამონაკლისით. როზმარი კონლის ადგილობრივი კლუბებ იყოველკვირეულ ვარჯიშებს, მხარდაჭერასა და მოტივაციას გთავაზობთ. თქვენ იღებთ ინფორმაციას კალორიების თვლისა და ულუფის ოდენობის შესახებ, რომელიც პროგრამის დასრულების შემდეგ, წონის შენარჩუნებაში დაგეხმარებათ. დიეტის ხანგრძლივობა დამოკიდებულია დასაკლები კილოგრამების რაოდენობაზე.

პროგრამა დამყარებულია კალორიებზე და ორიენტირებულია კვების რეჟიმიდან ცხიმის ამოღებაზე. ულუფის არწყვის სპეციალური ჭურჭელი, რომლითაც იწონება მაგალითად, ბრინჯი, ხორბლეული, მაკარონი, გამომცხვარი მარცვლეული –დაგეხმარებათ ულუფების კონტროლში. ფიზიკური აქტივობა წონაში დაკლების ამ მეთოდის განუყოფელი ნაწილია. ვარჯიშის ციკლი მიზანშეწონილია ყველა ასაკის, წონისა და შესაძლებლობების მქონე ადამიანისათვის, რომელიც ტარდება ყოველკვირეულად გამოცდილი ინსტრუქტორების ზედამხედველობით.

ცხიმის დაბალი შემცველობის ზოგიერთი პროდუქტი ყოველთვის ჯანმრთელი არ არის, ვინაიდან იგი შესაძლოა შეიცავდეს დიდი რაოდენობით შაქარს და კალორიებს. საკვების ასარწყავი ჭურჭლით ქუჩაში სიარული არარეალურად მიგვაჩნია და კალორიების კონტროლიც სახლისგან მოშორებით, ცოტა რთულია.

ბრიტანეთის დიეტოლოგთა ასოციაციის დასკვნა

• ცხიმის დაბალი შემცველობის ზოგიერთი პროდუქტი ყოველთვის ჯანმრთელი არ არის, ვინაიდან იგი შესაძლოა შეიცავდეს დიდი რაოდენობით შაქარს და კალორიებს. საკვების ასარწყავი ჭურჭლით ქუჩაში სიარული არარეალურად მიგვაჩნია და კალორიების კონტროლიც სახლისგან მოშორებით, ცოტა რთულია.
  

ჯენი კრეგის დიეტა

ჯენი კრეგის დიეტას სამი ძირითადი თვისება გააჩნია:   ურთიერთმხარდაჭერა    საკვების ადგილზე მოტანის სერვისი    სპეციალური ვარჯიშები.

ასეთი დიეტის მიმდევრები ყოველკვირეულად იღებენ პერსონალურ სატელეფონო კონსულტაციას, მოტივაციას, რჩევებსა და მხარდაჭერას. დიეტოლოგ-კონსულტანტი ადგენს და აფასებს წონაში თქვენი მომატების მიზეზს და პროგრამის მსვლელობისას გეხმარებათ ქცევებისა და დამოკიდებულებების შეცვლაში. სადილები და მსუბუქი საუზმეები შეფუთულია ერთჯერად ულუფებად თქვენი წონის დაკლების შესაბამისად. ამას ამატებთ ცოტაოდენ ხილს, ბოსტნეულს და ცხიმის დაბალი შემცველობის რძის ნაწარმს. ასეთი პროგრამით კვირაში იკლებთ 1-დან 2 ფუნტის (0,5-0,9 კგ.) ფარგლებში, სასურველი წონის მიღწევამდე.

ყველა სახის საკვები, იქნება ეს მსუბუქი საუზმე თუ ულუფებად დაყოფილი საკვები მოაქვთ თქვენი სახლის კარამდე. თქვენ მიირთმევთ ნამდვილ პროდუქტს, იღებთ სატელეფონო მხარდაჭერას და სწავლობთ როგორ უნდა აკონტროლოთ ულუფის ოდენობა დაკალორიები. ამავდროულად ვარჯიშობთ, რაც პროგრამის დასრულების შემდეგ ჯანსაღი არჩევანის გაკეთებაში გეხმარებათ.

ამ დიეტით გათვალისწინებულ საკვებში არ შედის ხილი, ბოსტნეული და რძის ნაწარმი, რომელიც დამატებით ხარჯებთანაა დაკავშირებული. მისი დაცვა დიდი ხნის განმავლობაში არ შეიძლება. უმჯობესია თავად იცოდეთ ჯანსაღი საკვების შერჩევა, ვიდრე სხვაზე იყოთ დამოკიდებული.

ბრიტანეთის დიეტოლოგთა ასოციაციის დასკვნა

• თუ თქვენ არ მოგწონთ ჯენი კრეგის დიეტა სადილების გემო, მაშინ ეს დიეტა წონის დაკლებაში ვერ დაგეხმარებათ.
  
• თუკი გსურთ, რომ თქვენს მიერ გასაკეთებელი მთელი სამუშაო სხვამშ ეასრულოს, მაშინ ჯენი კრეგის დიეტა პრობლემის გადასაწყვეტად არ გამოგადგებათ.
  
• წინასწარ შეფუთული საკვებით დიეტის დაცვის მთელი პრობლემა ის არის, თუ რამდენად შეძლებენ დიეტის მიმდევრები პროგრამის დასრულების შემდეგ იმავე საკვების იგივე პორციებით მიღებას.
  

• ძილი
• სევდა თუ დეპრესია?
• ვარჯიში
• კვება
• დასვენება
• დაღლილობა
• ჩვევები