 |
|
|
ტკივილის კლასიფიკაცია პათოგენეზის მიხედვით გიორგი გეგელაშვილი
პირველადად ნოციცეპტური ტკივილის რეცეპტორების მექანიკური გაღიზიანება ქსოვილებში (სახსრები, კუნთები, მყესები და სხვ.), როდესაც ნერვული სისტემის სხვა ნაწილები ინტაქტურია მაგალითები ნოციცეპტური ტკივილი ნოციცეპტური ტკივილი მწვავე ტკივილის ”პროტოტიპია”. ქსოვილის დაზიანება პირდაპირი გზით ახდენს ტკივილის რეცეპტორების სტიმულაციას. ტკივილის აღმოცენების ადგილის მიხედვით იგი სომატური და ვისცერული გავრცელების შეიძლება იყოს. ნოციცეპტური ტკივილის სამკურნალოდ მიმართავენ ოპიოიდურ და არაოპიოიდურ ტკივილგამაყუჩებლებს და არასტეროიდულ ანთების საწინააღმდეგო საშუალებებს. წელის მექანიკური ტკივილი ზურგის ქვედა ნაწილის ტკივილი ნერვის დაზიანების გარეშე ტრავმა ვარჯიში/სპორტი ოსტეოართრიტი ვისცერული ტკივილი "გენუინური ვისცერული ტკივილი" პარიეტული ვისცერული ტკივილი ოპერაციის შემდგომი ტკივილი მწვავე პოსტოპერაციული ტკივილი ნამგლისებრი ანემიის კრიზი სიმსივნური ტკივილი ნერვის დაზიანების გარეშე. დახურვა
პირველადად ნეიროპათიული ტკივილი, რომელიც გამოწვეულია ტკივილის აღქმაში და გავრცელებაში მონაწილე ნერვული სისტემის სხვადასხვა ნაწილების ორგანული დაზიანებით ან დისფუნქციით მაგალითები ნეიროპათიური ტკივილი დიაბეტური მტკივნეული პოლინეიროპათია სხვა მტკივნეული პოლინეიროპათიები. მაგ.: აივ-ნეიროპათია ტოქსიკური ნეიროპათია ჰერპესის შემდგომი ნევრალგია "პოსტჰერპესული", ჰერპესული ნევრალგია სამწვერა ნერვის ნევრალგია კლასიკური სამწვერა ნერვის ნევრალგია სიმპტომური სამწვერა ნერვის ნევრალგია კომპლექსური რეგიონული ტკივილის სინდრომი ტიპი II ქირურგიული ჩარევის შემდგომი ტკივილი ქრონიკული, "რეზიდუალური", ოპერაციის შემდგომი ნარჩენი მოვლენები ინსულტის შემდგომი ტკივილი წელის ტკივილი ნერვის დაზიანებით/დისფუნქციით განპირობებული ზურგის ტვინის დაზიანების შემდგომი ტკივილი არაქნოიდიტი მადემიელინიზებელ ავადმყოფობასთან თანხლებული ტკივილი დემიელინიზაციით გამოწვეული ტკივილი მაგ., გაფანტული სკლეროზი ფანტომური ტკივილი. დახურვა
სხვადასხვა პათოლოგიური მდგომარეობები, რომელთა მექანიზმები ჯერ კიდევ უცნობია
ფსიქიკური და მოსაზღვრე მდგომარეობების ფონზე განვითარებული ტკივილი მაგალითები ფსიქოგენური ტკივილი ფსიქოგენური ტკივილი მენტალური პროცესის პროდუქტია და ნაკლებად არის დაკავშირებული ჩვეულებრივ ფიზიოლოგიურ აქტივობაზე. ფსიქიკური და მოსაზღვრე მდგომარეობების ფონზე განვითარებული სუფთა ფსიქოგენური ტკივილი იშვიათია. მიუხედავად ამისა მეორადი ფსიქოლოგიური კომპონენტების არსებობა, განსაკუთრებით ქრონიკული ტკივილის დროს მეტად ხშირია და ავადმყოფობის გამოვლინებაც ასეთ შემთხვევაში შერეული ხასიათისაა (მაგ., ფსიქოსომატური ტკივილი). ფსიქოლოგიური კომპონენტები ფსიქოდინამიური ქცევითი მექანიზმებით განპირობებული პროცესის შედეგია. ხშირად იგი პროვოცირდება ახლობლის დაკარგვით გამოწვეული ფსიქოლოგიური სტრესის შემდეგ. კალიფორნიულ კვლევაში დიდი დეპრესიით დაავადებული პაციენტების 57%-ს აღენიშნება ქრონიკული ტკივილის, სულ მცირე, ერთი გამოვლინება. [1] დიდი ბრიტანეთის ეპიდემიოლოგიური კვლევით ქრონიკული ტკივილით დაავადებული ადამიანების 17%-ს დაუდასტურდათ სხვადასხვა ფსიქიატრიული დიაგნოზი განსაკუთრებით გუნება-განწყობის და შფოთვითი დარღვევები.[2] დახურვა
ავადმყოფობები, რომლებიც ვითარდება სხვადასხვა ტიპის ტკივილის შეუღლების შედეგად მაგალითები ნოციცეპტურ/ნეიროპათიული შერეული ტკივილი ზურგის ქრონიკული ტკივილი ნერვის დაზიანება/დისფუნქცია + მყესების, სახსრების, კუნთების ნოციცეპტორების აქტივაცია. სიმსივნური ტკივილი ნერვში ინფილტრაცია კომპლექსური რეგიონული ტკივილის სინდრომი ტიპი I ნერვის დაზიანების გარეშე. დახურვა
[1]
Ohayon MM, Schatzberg AF. Chronic pain and major depressive disorder in the general population. J Psychiat Res. 2010;44:454-461.
|
|
